Kardeş Kıskançlığı

Çocuk gözünde kardeş kıskançlığı; anne-babanın diğer kardeşle paylaşılmasına katlanamamaktır. En çok görülen kıskançlık türü genellikle büyük çocuğun kendisinden sonra gelen kardeş veya kardeşleri kıskanmasıdır. Çünkü büyük çocuk, anne ve babasının sevgisini ve ilgisini küçük kardeşiyle paylaşmak zorunda kalır.

Çocuk Kardeşini Kıskandığını Nasıl Belli Eder?

• Alt ıslatma, meme emme gibi bebeksi davranışlar sonucu gerileme yaşar.
• Yemek yemez ve sonucunda zayıflar.
• Sinirlenir ve huysuz olur.
• Kardeşi yokmuş gibi davranır.
• Anneden ayrılmak istemez.
• Saldırgan tavırlar sergiler ve problem çıkartır.
• Kâbus görür.
• Okula gitmekten korkar.
• Anne-babaya sevilip sevilmediğini sorar.
• İçe kapanıp, sessizleşebilir.
• Anne-babanın dikkatini çekmeye çalışır.
• Kendisine, kardeşine ya da başkalarına karşı öfkeli davranır.

Kardeş Kıskançlığının Nedenleri

• Sevilen bir kişiyi başkasıyla paylaşamama
• İlginin kardeşe kayması
• Çocuğa ayrılan zamanın azalması
• Kardeşler arası yaş farkı
• Yeni bir çocuğun doğumu
• Cinsiyete göre ayrımcılığın yaşanması
• Dışarıdaki insanların telkinleri
• Çocuğun mizacı

Asla Yapılmaması Gerekenler!

• Çocuklarınızdan birini gözbebeği olarak seçmeyin
• Kardeşler arası karşılaştırma yapmayın
• Kardeşler arasında taraf tutmayın
• Çocuklar arasında seçim yapmayın
• Her çocuğunuzun aynı olmayacağını bilin
• Büyük kardeşe ablalık ya da ağabeylik yapması için zorlamayın
• Büyük kardeşe verilecek sorumlulukları abartmayın

Alınabilecek Önlemler

• Büyük çocuk için kardeş olgusuna, hamilelik öneminden itibaren başlanarak hazırlanmalıdır.
• Doğum sonrası bebeğin büyüyebilmesi için gerçekleştirilen bakım, beslene, giyim, oyun gibi nazı işler annenin kontrolünde büyük kardeşe yaptırılmadır.
• “Sen yapamazsın, kardeşine dokunma, sus, gürültü yapma” yerine “Bakımını beraber yapalım, sen de bezini getir” gibi sorumluluklar verilerek ve onu ortamın dışında tutmayarak, büyük kardeşi küçük kardeşe alıştırmak gerekir.

Büyük Kardeşte Kendi İç Dünyasında Gelişen Aşamalar

Büyük Kardeş; yeni doğan kardeşime rağmen annem beni alışverişe, tiyatroya, çocuk bahçesine; babam lunaparka, maça, balık tutmaya götürüyor. →  Aslında hayatımda bir şey değişmedi. →  Abla/ağabey olacağım, yeni kardeşim var, onunla oyun oynayabilirim. →  Sanırım kardeşimin bana ihtiyacı var ve kardeşimi seviyorum…

Küçük Kardeşin Büyük Kardeşi Kıskanma Sebepleri

• Büyük kardeşe daha fazla sorumluluk verilmesi
• Büyük kardeşe daha fazla söz hakkı verilmesi ve küçüğün bunu ayrımcılık olarak algılaması
• “Büyüklerin sözü dinlenir” tarzı cümleler küçük kardeşlere fazlaca dayatılması
• Büyüklüğe sığınarak büyük kardeşin, küçük kardeşe görevler yüklemesi ve bazı konularda baskı uygulaması
• Büyük kardeşin, küçük kardeşten sürekli saygı görme beklentisi içinde olması

→  Bu faktörlerin birikimiyle küçük kardeşte ilk önce bir öfke, daha sonrasında büyük kardeşe karşı bir kıskançlık görülebilir.

Anne-Babalar Neler Yapabilir?

• Öncelikle çocuklarınızı iyi tanıyın, aralarındaki farklılıkları ve benzerlikleri bilin
• Aile birliğine önem verin ve ortak zamanlar yaratın
• Büyük kardeşin, küçük kardeşe alışabilmesi için ona zaman tanıyın
• Kardeşler arasındaki kıskançlığı başkalarının yanında dile getirmeyin
• Bir kardeşin yanında diğerini eleştirmek yerine, iyi yönlerini söyleyin
• Kardeşler arası anlaşmazlıklarda ailece birlikte konuşun, sorunu geciktirmeden çözün, beraber karar alın ve bu kararlara birlikte uyun
• Çocukların karşı eşit davranan, ayrım yapmayan, orta yolu bulan, güven veren bir anne-baba imajı çizin

Unutulmamalıdır ki;

→ Anne-babanın;

• Büyük ve küçük kardeşe yükledikleri rollere
• Büyük ve küçük kardeşten beklentilerine
• Kardeşleri yetiştirme biçimlerine
• Aile içindeki anne-baba işlevlerini tam olarak yerine getirmelerine

Bağlı olarak kıskançlığın görülmesi değişebilir!

Pozitif Gelişim
Özel Eğitim Ve Aile Danışmanlık Merkezi